تخم مرغ رنگی نوروز-عید پاک

مقدمه

یکی از رسوم در نوروز رسم رنگ کردن تخم مرغ است، در این رسم در روز جشن تولد جهان تخم مرغ را که تمثیلی از نطفه باروری است که بزودی باید جان بگیرد تا زایش کیهانی انجام پذیرد. رنگ میکنند، پوست تخم مرغ خود نمادی از آسمان و طاق کیهان است. میترا نیز بنابر اسطوره از تخم کیهانی به وجود آمد. 

مشابه این سنت درست در مسیحیت نیز وجود دارد و  تخم‌مرغ‌هایی  برای  عید پاک مسیحی در رستاخیز عیسی مسیح تزئین  میشود؛ قدیمی ترین سنت در این میان که همچنان در اروپای مرکزی و شرقی استفاده می شود، استفاده از رنگ و رنگ کردن تخم مرغ است. 

یک رسم رایج در انگلستان در دوره قرون وسطی این بود که کودکان در روز شنبه قبل از شروع روزه در خانه به خانه می رفتند و برای تخم مرغ گدایی می کردند،مردم  برای کودکان تخم مرغ می دادند. این رسم  و رسم نیرنگ یا درمان، Trick-or-treating در شب هالوین، دقیقا مشابه رسم قاشق زنی در ایران که در شب چهارشنبه سوری است.

مفهوم نمادین

تخم مرغ ها، در فرهنگ پاگانیستی، نماد سنتی باروری و تولد دوباره بودند، در مسیحیت، برای جشن عید پاک، تخم مرغ های عید پاک نماد زایش دوباره عیسی است ، علاوه بر این، یک سنت باستانی رنگ آمیزی تخم مرغ های عید پاک با رنگ قرمز «به یاد خون مسیح ریخته شده در آن زمان مصلوب شدن او» بوده است. همچنین تخم مرغ در مسیحیت نمودی از تثلیث و راهی برای تشبیه تثلیث  است زیرا پوسته، زرده و سفیده سه قسمت از یک تخم مرغ هستند.

پیشینه

این رسم تخم‌مرغ عید پاک را می‌توان بر اساس منابع بسیاری در مسیحیان اولیه بین النهرین ردیابی کرد (ویکی کی بلک (1 ژوئیه 2004). مقدمه ای بر فصول کلیسای اسقفی. انتشارات "کلیسا") در این مسیر این رسم از بین النهرین از طریق کلیساهای ارتدکس به اروپای شرقی و سیبری و سپس از طریق کلیساهای کاتولیک و پروتستان در اروپا گسترش یافت. در مقابل پیتر گینزفورد معتقد است که ارتباط بین تخم‌مرغ و عید پاک به احتمال زیاد در اروپای غربی در قرون وسطی به وجود آمده است نه از طریق ایرانیان، زیرا مسیحیان کاتولیک از خوردن تخم‌مرغ در روزه‌داری منع شدند، اما اجازه خوردن آن‌ها در زمان فرا رسیدن عید پاک را داشتند.

در تحلیل این دو دیدگاهب اید گفت سبب این اختلاف در این است که منسا این رسم کجا است اگر مطابق نظر ژاکوب گریم، فولکلورشناس و فیلسوف بانفوذ قرن نوزدهم، عمل کنیم، باید منشا آن را در اروپا جستجو نمود زیرا وی در جلد دوم اسطوره آلمانی خود، حدس می‌زند که رسم عامیانه تخم‌مرغ‌های عید پاک در میان مردمان ژرمن قاره‌ای ممکن است از جشن‌های بهاری الهه ژرمنی که در انگلیسی باستان به نام: اوستر Ēostre (همنام Ôstara) شناخته می‌شود، سرچشمه گرفته باشد. نام  عید پاک در برخی از زبان‌ها (مانند انگلیسی که به نام ایستر می‌گویند) به خاطر وی است. در این صورت نظر  پیتر گینزفورد متین خواهد بود اما اگر نظر بیشتر کارشناسان مانند کی بلک در نظر گرفته شود که این مراسم از ایران آمده است باید آن را ریشه در ارتباط  مسیحیان با ایرانیان به ویژه ارمنیان و کلیسای ارتدوکس دانست.

همچنین برخی بر این باروند این مراسم از از سلسله مصر و فرهنگ های اولیه بین النهرین و کرت یونان، برآمده است زیرا در این فرهنگ ها تخم پرندگان با مرگ و تولد دوباره، و همچنین با پادشاهی مرتبط بود، در 5000 سال پیش تخم های شترمرغ تزئین شده، و نمونه های نمادین از تخم شتر مرغ در طلا و نقره، معمولا در گورهای سومریان و مصریان باستان یافت میشود این روابط فرهنگی با پاگانیست ها ممکن است بر فرهنگ‌های اولیه مسیحی  در آن مناطق تاثیر گذار بوده باشد. همچنین از طریق پیوندهای تجاری، مذهبی و سیاسی  در  مناطق اطراف مدیترانه تأثیر گذاشته باشد. 

اما مشهو در  بسیاری از منابع این است که رسم مسیحی تخم‌مرغ‌های عید پاک از سنت نوروزی ایرانیان در میان مسیحیان اولیه بین‌النهرین اقتباس شده است، که آنها را با رنگ قرمز «به یاد خون مسیح ریخته شده در مصلوب شدن او» رنگ آمیزی کردند (تامپسون، کنت (21 اوت 2013). فرهنگ و پیشرفت: جامعه شناسی اولیه فرهنگ، جلد 8). موید این نکته آنکه این مراسم در مسیحیت در ابتدای بهار برگزار می شود یعنی تقریبا مشابه زمان نوروز.